BURNING 1873

	Sign In Sign-Up

IL-GRAJJA TAL-HRUQ TAT-TEATRU FL-1873

INTRODUCTION
HISTORICAL BACKGROUND
BURNING 1873
ICILIO CALLEJA
PICTURE GALLERY
FAVOURITE LINKS
COMMENTS

IL-HRUQ TAT-TEATRU RJAL FL-1873 IL-GRAJJA Fil-lejla tal-25 ta Mejju 1873 (gurnata tal-hadd) ghall-habta tad-9.30pm., waqt il-prova generali ta l-opra LA VERGINE DEL CASTELLO, instema ghajjat biex tingibed l-attenzjoni li fit-Teatru kien hemm incendju. Fi ftit hin in-nirien infirxu ma l-ambjent kollu tal-palk, u ftit wara sar vampa b rizultat li kien impossibli li tikkontrollah. Dam jaqbad erbat ijiem shah. L-intern tat-Teatru, li kien mill-aktar eleganti u spazjuz, kuntrarju ghas-sura li gie moghti wara r-restawr, gie totalment meqrud min-nirien. Minn barra l-bini baqa intatt. Dan il-hruq misterjuz gara wara biss seba snin mill-inawgurazzjoni tieghu. Il-pulizija, ghalkemm ghamlu minn kollox biex jindagaw dwar il-kawza ta kif beda n-nar, ma rnexxielhom qatt jiskopru l-mottiv jew il-hati li kkommetta dan id-delitt, ghalkemm l-opinjoni pubblika kienet li l-hruq kien doluz. IL-HTIJA gew arrestati dak li kien jiehu hsieb il-luminazzjoni tat-Teatru, certu Censu Calleja flimkien mad-Direttur tax-xenarju, il-makkinista Luigi Frendo. Dawn it-tnejn kienu gew akkuzati bi traskuragni fil-qadi ta dmirijiethom, u fuq hekk gew ikkundannati. Calleja wehel multa ta Â£10 waqt li Frendo wehel multa ta Â£20. Dawn ic-cifri kienu gholja ferm ghal dawk iz-zminijiet. Wara li skuntaw parti mill-multa fil-habs, il-bilanc tal-multa gie migbur minn persuni li kellhom konnessjoni ma l-Impreza. Wara mhabba f hekk iz-zewg ikkundannati gew moghtija l-libertÃ¡. L-istorja imma ma spiccax hawn ghaliex ftit wara Calleja ggenen u kien gie rikoverat fil-manikomju fejn miet ftit wara. Frendo, bl-inkwiet sahhtu bdiet sejra lura b rizultat li ftit taz-zmien wara miet ukoll. B hekk inghalaq kapitlu ta ta istorja tragika ta imsejkna zewg haddiema umli. X gABU L-gURNALI TA L-EPOKA 25 TA MEJJU 1873 Waqt il-kuncert ta LA VERGINE DEL CASTELLO tal-Professur Giuseppe Privitera (minn Sirakuza fi Sqallija) it-Teatru Rjal ha n-nar. Din it-tragedja sehhet fil-25 ta Mejju 1873, u grat waqt li kienu qed isiru ahhar provi generali ta l-ahhar xena. Qam paniku u nstema ghajjat li t-Teatru qed jaqbad, f hakka ta ghajn it-Teatru imbela min-nirien, li qered kompletament l-intern tat-Teatru kollu. Xena terribbli, grajja verament tal-wahx. Qlajjiet ma naqsux b has soltu. Wahda minn dawn kienet li l-palk kien gie apposta mxarrab bil-pitrolju mit-Tenur Taljan. Dan li gej inkiteb f xi fuljett, nikkwota (verbatim) minn dak li nkiteb:- â€œDin il vendetta kagunata mit-prim tenur peress illi kien ihobb lil primadonna u kien tant gelus ghaliha. Dan il-professur Privitera kien ihobba ucoll u ried jacquesta, intant ir-rizultat ta din il-gelusia ta l imhabba spingiet lit-tenur illi jghamel din il-vendetta orribli.â€ Kien atteggament vendikattiv ghaliex dan it-tali ried ipattiha lill-Professur Privitera, billi dan ma kienx tah parti f din l-opra sfortunata. Kien att kriminali li bih irnexxielu jeqred dan il-famuz Teatru. Dan it-Tenur, tkompli l-qlajja, dak il-lejl stess harab minn Malta fuq tartana ghal Sqallija. Din il-grajja tixbah hafna lil dawk tar-rumanzi hekk imsejjha tal faxxikli, ghal minn ma jafx, popolarissimi hawn Malta qabel il-gwerra u ghal xi zmien wara wkoll. Dawn kienu jimbieghu bieb bieb sold (ftit aktar minn 4 millezmi) kull faxxiklu. Din il-grajja hi nkuza fil-kronistorja ta Mikielang Borg li kien halla lil Bibjoteka ta Malta. Il-kitba jidher li kienet ta certu Charlie Giacomotto u ggib id-data ta l-1939. Jien inkludejtu tale quale b differenza wahda, hu kitbu bit-Taljan u jien traducejtu ghall-Malti. Sakemm ma nsibx fatti konvincenti li jissostanzjawh bi kredibiltÃ , il fehma tieghi hi li dan kien kollu frott ta l-immaginazzjoni. Il-hruq ta dana t-Teatru gara ezattament fl-10.30pm. Dan il-fatt kixfu wiehed vjolinista Malti ta 84 sena (maghruf bhala l-famuz vjolinista tal-Floriana). L-intern ta dana t-Teatru kien verament ornamentat bi stil mill-isbah. gie mibni bi stil ta arkitettura Taljana fuq disinni tal-famuz arkitett F.E. Barry. L- estern tat-Teatru baqa ntatt, waqt li l-intern gie meqrud ghal kollox. Ix-xoghol tar-restawr sar ghall-ispejjez tal-Gvern, u gie fdat f idejn l-imghallem Mikielangelo Azzopardi taht is-supervizjoni ta l-arkitett WEBSTER POULSON. (Wiehed mix-xogholijiet tieghu ghalija kkunsidrat bhala gojjell ta l-arkittura hu l-Casino Notabile li qieghed fuq is-Saqqajja fir-Rabat Malta. Dan l-ahhar, ezattament fl-1991 kien gie restawrat kawza li l-erozjoni.) Ix-xoghol tal-bini u r-restawr qam izjed minn Â£10,000. gie miftuh ghall-pubbliku f Ottubru 1877, ezattament erba snin u hames xhur wara li kwazi nqered kompletament, bl-opra spettakulari ta Verdi AIDA, u issa wara aktar minn hamsin sena mhux talli ma bnewhx imma nehhew kull ma kien fadal minnu u hallew hofra biex isservi ta xhieda ta kemm ahna l-Maltin mahniex poplu kulturali, u nigu naqghu u nqumu minn kull oggett artistiku jew kulturali. Meta il-wirt artistiku jigi traskurat tkun qed titmermer il-bazi fundamentali ta kull civiltÃ . U hekk jisghobbini nghid ghal dak li gara hawn Malta. X jiswa li jsiru kampanja biex jigi restawrat il-bini storiku tal-belt Valletta meta mbad gojjell ta arkitettura bhal ma kien it-Teatru Rjal jithalla jigi apprezzat biss mill-istampi. Kull ma nista nghid hu - li kieku kull Gvern li kellna mill-gwerra l hawn ivvota somma zghira ta flus fis-sena ghall-bini tieghu kieku b garanzija mhux talli lestejnieh imma kieku llum qedin nitpaxxew b dak il-bini maestuz flimkien ma l-eluf ta turisti li jigu jzuruna u biex maghhom nkunu nistaghu niftahru li ckejkna Malta wkoll ghandna Teatru li jhabbatha ma l-aqwa Teatri Ewropej fl-istorja ta l-opra lirika. L-Imprezarju fl-epoka meta saret din id-dizgrazzja kien ETTORE ZIMELLI. Il-hsieb tal-bini ta dan it-Teatru beda taht l-amministrazzjoni ta Sir John Gaspard Le Merchant u tlesta taht il-Gvern ta Sir Henry Knight S.C.B.S.C.M.S. u kien gie nawgurat bl-opra I PURITANI ta Vincenzo Bellini fit-8 ta Ottunbru 1866. IL-QIRDA TAT-TEATRU KIF KIEN GIE IR-RAPPURTAT FIL-MALTA TIMES & UNITED SERVICES GAZETTE FIL-31 TA MEJJU 1873 Ir-rapport jibda li b soghobha kbira jhabbar l-qerda bin-nar fil-lejl tal-25 ta Mejju fit-Teatru Rjal ta Malta, struttura mill-isbah mibnija ftit tas-snin ilu mill-Gvern lokali ghal spiza ta nofs il-budget allokat ghall-gzejjer Maltin kollha. Sfortunatament il-bini ma kienx assigurat. Jidher li ghal xi l-ghaxra u ghaxra ta filghaxija, waqt li kienet sejra prova generali ta l-opra l-gdida LA VERGINE DEL CASTELLO, fil-prezenza ta xi 200 persuna fil-Plateja, xi xrara minn xi lampa tal-gass tat in-nar lil xi bicca xenarju fuq in-naha tax-xellug tal-palk, u l-fjammi tant inxterdu b heffa li nisslu paniku fost il-kantanti, l-Orkestra u l-udjenza li ppruvaw johorgu mill-unika entratura miftuha dak il-hin. Uhud kellhom jifthu t-twieqi u jaqbzu ghat-triq sabiex jaharbu mill-fjammi li fi ftit hin hakmu l-intern tat-Teatru kollu. Bosta kienu dawk li sofrew xi hruq u brix f gisimhom izda fortunatament ma gralhom xejn serju. Fi zmien nofs siegha wara li kien gie moghti l-allarm, sfronda s-saqaf u l-fjammi tant gholew li kienu jidhru minn bosta mili l-boghod. Il-Maggur James R.E., il-Field Officer fis-Servizz, kien ta l-ewwel li nforma lill-Gvernatur Sir Charles Van Straubenzee u lill-Logutenent generali Sir Francis Seymour bid-dizgrazzja. L-Eccellenza tieghu malajr wasal fuq il-post flimkien mal-Kontrollur Robertson, il-Kurunell Mann u bosta Ufficjali Militari. Sir Francis Seymour wasal fil-hin bi stakkament ta truppi mill-Main Guard u ordna li jigu msejha 71st Highlanders mill-Barracks taghhom fil-Furjana. Ftit wara wasal it-28th Regiment. gew imsejha wkoll ir-Royal Artillery, Royal Malta Fencible Artillery u r-Royal Engineers, kif ukoll stakkament ta pulizija. Ir-Royal Artillery gabet maghha l-Fire Engines minn Sant Iermu, mid-Dipartiment tal-kontroll u ohrajn mid-Dockyard u mill-imhazen tax-xatt. Problema enormi kienet biex igibu l-ilma. Biza kbir hakem lil dawk li kienu qed iwettqu is-salvatagg ghaliex fil-vicinanza (fejn il-lum hemm il-bini ta Francia li hu wzat mis-Social Services) kien hemm depoziti kbar ta porvli. Sabiex dan il-bini jizamm milli jishon kellhom l-hin kollu jxarrbuh u bhala prekawzjoni tpoggew gvieret u xkrejjer imxarrba bl-ilma fuq l-imhazen u saddew il-ventilaturi. Qatghat Blue-jackets u Marines mill-bastimenti Hibernia, Cruizer u Helicon taht il-kmandanti rispettivi taghhom Rocha, Dale u Rougement flimkien ma Ufficjali minn dawn il-bastimenti, taw servizz qalbieni billi bdew iwaddbu l-ilma fuq il-bini tal-vicinanza. Sa mill-bidu kien evidenti li xejn ma seta jsir ghat-Teatru li fi ftit sieghat ma kien baqa xejn minnu hlief l-istruttura ta barra u l-kolonnar izda kien hemm biza li dawn ta l-ahhar kienu xxaqqu bis-shana tremenda, u ghalhekk kellhom inehhuhom. Intqal li fost dawk minn ta l-ewwel li waslu biex jaghtu l-ghajnuna kienu xi Ufficjali u bahrin mill-Korvetta Awstrijaka Minerva li kienet trakkata fil-port. Rapport li wiehed mill-bahrin kien miet ma kienx gie kkonfermat. Konfermata kienet li hadd minnhom ma wegga ghalkemm hadmu bis-shih. L-ordnijiet tal-Gvernatur gew esegwiti b efficjenza ghaliex kieku splodew l-imhazen li kienu faccata tat-Teatru li kienu mimlija porvli, kollox kien isir herba. Fil-fatt il-hsieb li setghu jisplodu lissnu paniku fil-popolazzjoni tal-Belt u tas-Subborgi. Eluf qamu mill-irqad u rhewlha mal-familji taghhom lejn kull direzzjoni tal-Gzira. Tant kienu mwerwra li xi whud minnhom sahansitra marru lejn it-tarf l-iehor tal-gzira. Fortunatament ma kienx rih u ghalhekk in-nirien ma setghux jaslu sal-bini biswit it-Teatru ghaliex kif diga ghidna r-rizultat kien ikun katastrofiku, mhux biss it-Teatru kien jinqered izda d-dahla tal-Belt kollha. Fis-siegha ta filghodu l-bicca l-kbira tat-truppi gew mibghuta lejn il-barracks izda l-pulizija thallew stazzjonati madwar il-bini tat-Teatru sabiex jevitaw xi dizgrazzja jekk jaqa xi gebel. L-ghada tad-dizgrazzja b ordni ta l-Arcisqof fil-5 ta filghaxija kellha tindaqq mota biex issejjah il-Fidili ghall-kant tat-Te Deum solenni bhala ringrazzjament lil Alla talli heles lill-popolazzjoni minn tragedja li setghet swiet mijiet ta hlejjaq. Dawn li gejja hija ftit mill-informazzjoni li kienet giet pubblikata: Simpatija u solidarjetÃ giet murija ma l-imsejken Maestro Privitera ghaliex tilef il-manuskritti kollha ta l-opra l-gdida tieghu LA VERGINE DEL CASTELLO. Dawn il-manuskritti kienu jigbru fihom snin ta xoghol u b hekk l-opera intilfet ghall-dejjem. L-INTERPRETI TA L-OPRA LA VERGINE DEL CASTELLO LA VERGINE DEL CASTELLO (skond il-Corriere Mercantile Maltese tat-28 ta Mejju 1873) jghid li l-librett ta din l-opra gie miktub minn Kurat. Huwa dramm liriku fi tliet atti b muzika ta Maestro Giuseppe Privitera. PERSONAGGI U NTERPRETI GUIDO ...................Filippo Proni AMELIA (it-tifla tieghu)...Amelia Conti Foroni ERBERTO ...................Angelo de Sanctis EZELINDA...................Carmela Leonardis UBALDO.....................Antonio Padovani Is-Surmast kuncertatur u Direttur ta l-Orkestra kien Luigi Kynterland. Ix-xena kienet tirrapprezenta kastell qalb l-Alpi fl-epoka tal-Borboni fl-Italja. Ix-xenarju kien gie mpingi mill-pittur u xenografu Malti s-Sur Giuseppe CalÃ¬. L-accident gara waqt li l-udjenza kienet qed tapplawdi lis-Surmast fi tmiem it-tielet att. Dan li gej hi nformazzjoni dawr it-telf li sofrew xi ndividwi minn din id-dizgrazzja:- 1. Is-Sinjura Marras, Arpista, tilfet l-istrument li kien jiswa xi Â£80. L-istess gralha tfajla Maltija, tilfet l-Arpa wkoll. Bosta strumenti ohra kienu sfaw meqruda. 2. Is-Sur Webster Poulson C.E. kustodju tal-post sofra telf ta l-ghamara u kotba. 3. Is-Surmast Kyntherland sofra xi griehi meta pprova jahrab mit-Teatru. 4. L-Impreza sofriet minn telf tal-vestwarju, xenarju u spartiti. 5. Is-Sur Zimelli kien l-ahhar wiehed li halla t-Teatru wara li ma kien fadal hadd aktar fil-post. 6. L-ghada fil-5 ta filghodu sar attentat sabiex isalvaw il-bust ta l-irham li kien hemm tal-Maesta Taghha r-Regina Vittoria izda dan tmermer u sar frak hekk kif ippruvaw igorruh il-barra. 7. Il-proprjetarji tal-hwienet tal-kafe taht l-entrata tat-Teatru sofrew ukoll billi l-hwienet taghhom kienu gew misruqa waqt il-konfuzjoni. INFORMAZZJONI STORIKA Interessanti kienet dak li kien gab Il-gurnal THE BUILDER tat-3 ta Novembru 1866 ftit wara li kien gie inawgurat it-Teatru. giet moghotija deskrizzjoni ta l-edificju. Dan hu dak li ngieb:- L-akkomodazzjoni hi mqassma bi skala liberali u tesa l-fuq minn 1200 persuna. Id-dimensjonijiet f'piedi huma dawn : Wisgha ta Proxenium ................. 46 Wisgha tal-Purtiera.................... 38 L-akbar wisgha bejn il-Palki.......... 49 It-tul bejn is-Separju u l-Palk centrali................................62 Wisgha tal-Palk ........................86 Fond tal-Palk mill-purtiera l-gewwa.....50 Is-salun ghandu arja ta' ......... 53x23 Is-Sala tad-dhul ghandha arja ta 53 x 23 Il-bini minn barra hu maghmul mill-gebla Maltija. Il-faccata tal-palki hi miksija b materjal fibruz mgharuf bhala ta â€œJacksonâ€. Id-dekorazzjonijiet huma ta kulur abjad, griz u safrani kulur id-deheb b burdura hamranija skura u purtieri cari fil-palki. Il-palki huma miksija b karta hamra skura izda din ma kinitx ix-xewqa ta l-arkitett li xtaq l-isfond ikun car. Saru arrangamenti specjali ghall-ventilazzjoni fis-saqaf li hu tal-Queentruss u li l-bini hu xi ftit stramb. Kwart mis-saqaf li jigi fuq il-Platea hu perforat. Kull palk ghandu sett ta persjani sabiex tghaddi l-arja mill-kuriduri. Htigijiet ohra saru minhabba l-esigenza tal-klima Maltija. Hemm dahliet separati u turgien, li jirrezistu n-nar, dawn kienu ghall-uzu ta klassijiet differenti ta spettaturi. Is-Salun jinsab fuq wara biswit id-dhul bhal dak ta Covent Garden u hu milhuq mit-truf b tarag pubbliku u jifirduh mis-Salun insibu kolonni. Mill-kuridur tal-palki ta fuq hemm entraturi ghas-Salun maghmul fl-istil li ta spiss insibuh fit-Teatri Francizi. Ix-xoghol gie ddisinjat u ssupervizzat minn Edward M. Barry flimkien ma l-iskrivan tax-xogholijiet tieghu, certu Webster Poulson. Ix-xoghol tal-gebla sar minn kuntrattur Malti. Ix-xoghol tal-hadid, injam u xi rfinar saru mid-ditta Messers Emmerson z Murgatroyd ta Stockport. Il-kisi ornamentali u d-dekorazzjonijiet saru mid-ditta Jackson z Sons ta Rathbone. Il-bini qam xi Â£30,000 izda skond il- Gvern is-somma kienet id-doppju u kienet tinkludi d- dekorazzjoni, ghamara u accessorji. F rapport iehor li jgib id-data ta l-10 ta Novembru jaghti deskrizzjoni tal-pjanta tas-saqaf u din kien fiha xi dettalji mhux normali minhabba l-klima shuna ta Malta. Is-saqaf kien miksi bid-deffun uzat fuq il-bjut kollha Maltin qabel il-wasla tas-soqfa tal-konkrit. Dan id-deffun kien ikun ohxon sitt pulzieri u kien jigi mballat. TAGHRIF IEHOR DWAR IL QERDA TAT-TEATRU Lejn tmiem Mejju, ftit wara din id-dizgrazzja, gie kantat it-TE DEUM bhala ringrazzjament lil Alla talli l-belt giet mehlusa min-nirien li kienu hakmu t-Teatru. L-istess gazzetta (C.M.M 3/6/1873) tkompli tirraporta li kien gie moghti kuncert fl-Armerija tal-Palazz b risq is-Surmast Giuseppe Privitera. Fil-CORRIERE MERCANTILE MALTESE TAL-21/6/1873 deher progett ideat mis-Surmast Giuseppe W. Malfiggiani bhala inizjattiva biex jingabru fondi ghall-bini mill-gdid tat-Teatru Rjal. Fl-istess gurnal CORRIERE MERCANTILE MALTESE dehru artikli ohra fuq is-suggett tat-Teatru Rjal:- 16 u 17/06/1873 - Zewg ittri minn Sir Adriano Dingli. 17/06/1873 - Ittra minn Emmanuele Scicluna. Artiklu minn Dr. E. Casolani. Mill-24/09/1873 u n-numri ta wara deher ir-rapport tal-Kumitat Specjali dwar il-qerda parzjali tat- Teatru Rjal. Din li gejja hijja traduzzjoni libera ta dan ir-rapport. RAPPORT SPECJALI TAL-KUMITAT MAhTUR BIEX IFASSAL IL-MIZURI LI RIDU JITTIEHDU WARA IL-QERDA PARZJALI TAT-TEATRU RJAL 1. B rizoluzzjoni li ttiehdet fit-28 ta Mejju 1873 giet nominata Giunta specjali b mira li tikkunsidra x mizuri riedu jittiehdu dwar il-qerda parzjali tat-Teatru Rjal, li kienet grat konsegwenza ta hruq, Iltaqghet bosta drabi u dan li gej hu r-rapport li l-giunta ssottomettit. 2. Is-suggett sottomess mill-Giunta kien jigbor fih zewg ghanjiet : Â· L-ewwel jekk il-Gvern kienx lest li jidhol ghat-tiswija u rikostruzzjoni ta l-intern tal-bini, li kien gie kompletament meqrud u jekk hu hekk ; Â· It-tieni - Xi spejjez jinhtiegu biex jintlahaq dan l-iskop. 3. Ir-rapport jibda biex jghid li tkun qed tonqos meta tistqarr li t-Teatru f Malta mhemmx htiega kbira. Barra mic-cirkostanzi li t-Teatru ilu jezisti f din il-Gzira ghal aktar minn seklu u li l-pubbliku kien dara din il-forma ta rikreazzjoni, hassha sewwa t-telfa tieghu. Teatru ta l-opra, ikompli r-rapport, li jkun mmexxi tajjeb ghandu tendenzi li jtejjeb l-intellet u drawwiet il-poplu, joffri divertiment onest, mahsub biex jigbed lil massa li jistghu ikun mhajjra minghajru lejn direzzjonijiet xejn dekoruzi. Kellu wkoll il-forza li jinkoraggxi l-kultivazzjoni ta l-arti nobbli tal-lirika filwaqt iservi ta mezz ta ghixien ghal numru konsiderevoli ta ndividwi. 4. Mbad ir-rapport jenfazizza li Teatru fuq kollox hu ta necessitÃ partikolari sabiex tigi mizmuma l-pozizzjoni li Malta ghal tant zmien gawdiet bhala residenza preferuta fix-xitwa minn bosta xtut ohra fil-Mediterran. L-influss ta strangieri, li llum insejhulhom turisti li fl-istagun xitwi kienu jimlew il-Lukandi u l-Guest Houses, kienu l-pulmun tal-Kummerc li kien jiggenera xoghol ghal hafna mill-klassi l-baxxa. Dan kien wiehed mis-sorsi principali tal-prosperitÃ Maltija. Jekk dawn il-vizitaturi ma kienux isibu fost kumditajiet ohra l-attrazzjoni li joffri t-Teatru, din il-Gzira, imnezza sfortunatament minn attrazzjonijiet naturali, ipparagunata ma postijiet ohra fejn il-klima sa certu punt, tixbah li dik taghna, ma jibqax jezisti ghal dawk il-persuni li jigu jzuruna, ikollhom naturalment minhabba f hekk idawwru harsithom lejn postijiet ohra ghal kollox jew ghall-parti l-kbira ta l-istagun xitwi. 5. Spiccat dik il-gurnata fejn il-ligijiet liberali, istituzzjonijiet Maltin, l-indafa pubblika, l-akkomodazzjoni f Lukandi u djar, taw lil din il-Gzira superjoritÃ fuq postijiet ohra vicin il-gzejjer Maltin. Dawn il-vantaggi kbar kienu komuni ghal pajjizi ohra fuq ix-xtut tal-Mediterran u li f xi whud minnhom l-akkomodazzjoni ghall-frustieri kienet digÃ aktar superjuri minn dik li kienet offruta f Malta. Ir-rapport ikompli jghid li kienet traskuragni li taghlaq ghajnejk ghall-fatt li kwazi ma kienx jezisti l-kummerc barrani u dan kien il-kawza ta karattru permanenti li hedded li jnaqqas bil-bosta r-rizorsi ta din il-Gzira sakemm il-poplu u l-Gvern jippruvawx f kull okkazjoni possibbli biex itejbu jew ghall-anqas jibqghu f kundizzjoni anqas inferjuri minn ta dawk ta pajjizi li maghhom nistghu nikkompetu bhala post li joffri attrazzjoni lill-frustieri ghal kemm il-xahar fis-sena l-klima tippermetti. Il-Kumitat kien jaf li t-Teatru Manoel ma kienx kapaci li jilhaq l-esigenzi ta dak iz-zmien. Ma kienx idejali minhabba c-cokon tal-palki, id-djuq tal-kuriduri, l-assenza tal-ventilazzjoni u nkonvenjenzi serji ohra, b mod specjali wara li l-pubbliku kien dara bil-bini maestuz ta Strada Rjali, u kien maghruf ukoll li t-Teatru Manoel kien sar mistmerr nhux biss minn dawk li kienu jiffrekwentaw l-opra imma wkoll mill-popolazzjoni residenzjali. Wara kollox it-Teatru f dik l-epoka kien ta propjetÃ privata. L-independenza tieghu kienet barra miz-zamma ta ordni pubblika u mill-kontroll tal-Gvern. Kawza t hekk l-intessi kienu privati u f kull hin seta jinghalaq jew jigi mibdul f post mhux adattat ghal divertiment ghall-familji rispettabbli. 7. Persuni li ma kienux midhla ma cirkustanzi lokali, setghu jahsbu li l-interessi privati tal-propjetarju tat-Teatru kienu l-garanzija mehtiega li hu kien sejjer imexxiha f manjieri adattati ghall-gosti u ghad-drawwiet tal-klassijiet aktar rispettabbli. Dan seta kien prattikabbli ghal pajjizi ohra izda ghal Malta, fejn il-kompetizzjoni fantazma f materja Teatrali, u ghalhekk setghat kienet aktar vantagguza ghall-interessi personali ta minn kien jissodisfa ruhu bi spettaklu rhis. Ekonomikament kienet titwarrab l-indafa u l-principji aktar milli jigi investit kapital kbir biex it-Teatru jinzamm f kundizzjoni mill-ahjar u fih jinhadmu produzzjonijiet konformi u konsistenti mad-drawwiet tal-klassi gholja u fuq kollox ikunu ta mezz li bil-produzzjonijiet li joffru ihajjru frustieri sinjuri li jaghzlu li jibqghu hawn Malta fit-tul. 8. Biex jikkonkludi r-rapport jghid li l-estern li kien l-isbah parti tal-bini, fortunatament ma kienx gie mittifes, ghalhekk ma kienitx haga xierqa, ghall-Gvern u ghall-poplu Malti li jsofri l-qirda totali sabiex jixxahxah mil-flus neccssarji biex jirrestawra l-parti nterna. Il-Kumitat ma kellux dubju li jekk il-Gvern fl-ahharnett jiddeciedi li jnehhi l-bini jew ibieghu lill-ghola offerta, zgur li kien ikun sejjer mistmerr mill-klassijiet kollha tal-poplu, ghaliex jekk ir-restawr tat-Teatru gdid seta minn xi persuni jigi kkunsidrat bhala kapricc u sparparjal ta flus, zgur li dan l-att kien jigi ttimbrat bhala wiehed xhih u deplorat mill-KomunitÃ¡. Dan kien dak li ikkonkluda l-Kumitat. 9. Il-Kumitat ghalhekk sa mill-ewwel laqgha li kienet saret fid- 29 ta Mejju, il-membri kollha prezenti b eccezzjoni tas-Sur Muscat, unanimament iddecidew li l-parti tat-Teatru li kienet giet meqruda bin-nar, kellha tigi restawrata ghas-spejjes tal-Gvern. ghalhekk talbu lill-Kollettur jikseb stima finanzjarja. F laqgha li saret wara, dan is-Sinjur (il-kollettur) pogga fuq il-mejda rapport mis-Sinjuri E.L. Galizia, Salvu Fenech u W. Pauloschi mill-Ufficju tal-Finanzi. Ir-rapport kien jghid li l-ispiza tal-bini originali tat-Teatru skond il-kotba mizmuma f dan l-Ufficcju kienet ta Â£41,224 2s 6d u li x- xoghol tar-restawr tal-parti nterna kien stmat li jqum Â£20,722. 10. Sa dan it-tant il-Kumitat kien ircieva minghand l-Eccellenza Tieghu il-Gvernatur zewg proposti: wahda minghand Messrs. Petrucci, De Lorenzo u Grimaldi akkumpanjata minn xi disinni - dawn kienu pproponew il-bini ta Teatru l-gdid ghas-spejjez tal-Gvern. L-ohra kienet petizzjoni minghand G.W. Malfiggiani li ppropona bhall-ohrajn il-bini ta Teatru gdid minn kumpanija li hu kien parti minnha. Il-Kumitat ma qabilx ma l-ewwel proposta ghaliex jekk il-Gvern kellu johrog il-flus sabiex jakkwista Teatru bhal dak li f dak il-mument kien jinsab parzjalment meqrud, l-aktar proposta li kienet taghmel sens u rhisa kienet dik li jirrestawra l-bini mgarraf minflok ma jidhol ghall-bini ta wiehed gdid. ghaldaqstant il-Kumitat ghazel il-proposta ta Malfiggiani. 11. Il-proposta ta din il-petizzjoni tghid hekk : "Se il Governo, anzichÃ¨ da sÃ¨ stesso provvedere alla redificazione di un Teatro, gli piacesse concedere al petizionante un seto atto e sufficiente, egli Ã¨ nel caso di formare una societÃ¡ di azionisti che gli fornirebbero il Capitale per la costruzione di un nuovo Teatro chÃ¨, sovvenuto da un discreto incoraggamento da parte del Governo, riuscirebbe ma meno elegante, spazioso e comodo, di quell ora distrutto, e il quale sarebbe levato secondo piani preventivamente sottomessi all approvazione dello stesso Governo". 12. Peress li fil-Belt (il-post fejn is-Sur Malfiggiani ried jibni t-Teatru tieghu, kien ghad irid jigi specifikat) ma kienx hemm post ta l-istess kobor ta dak li fih diga kien hemm t-Teatru. Simili, kien il-blokk ta bini li qabel kien jissejjah "La Ferraria" u forsi ghal dan il-blokk giet maghmula r-referenza fil-petizzjoni. Rigward il-kliem "Discreto incoraggamento" evidentement fehmuha bhala kontribuzzjoni finanzjarja mill-kaxxa pubblika. Jidher li ma kienx car jekk l-applikazzjoni kienitx ghal-sussidju annwali, ghaliex il-kliem "Teatro chÃ¨ sovvenuto" jaghtuk x tifhem li jew somma bhala ghajnuna ghall-kostruzzjoni jew bhala kontribuzzjoni li biha t-Teatru jkun anqas eleganti, spazjuz u komdu minn dak li issa jinsab imgarraf (riuscirebbe meno elegante, spazioso e comodo di quell ora distrutto). Izda f kull kaz il-kontribuzzjoni, tkun kemm tkun moderata, riedet tkun sufficjenti li s-servi bhala nkoraggiment (discreto incoraggamento). L-ispiza biex kien inbena it-Teatru indipendentement mill-valur ta l-art kien ta Â£41,224 2s 6d. Ir-rapport ikompli jghid, nikkwota, â€œIs-Sur Malfiggiani probabbilment haseb bhalma ppropona b ishma. Izda meta tikkunsidra n-natura ta l-investiment, il-partijiet li jiehdu l-ishma jridu jikkalkulaw fuq l-interessi jew dividenti li dawn ma jkunux anqas minn 6c jew fuq kapital shih li hu Â£1,800 fis-sena. L-ammont li s-Sur Malfiggiani jqisu bhala "discreto incoraggamento" ma jidhirx fil-petizzjoni izda bilfors li hu proporzjonat man-nefqa jew l-interess.â€ Li ma kienx jemmen il-Kumitat kien li jittiehed bi kwart ta wahda jew ta l-ohra, jigifieri Â£7,500 f daqqa jew Â£450 fis-sena perpetwa (ghal dejjem). 14. ghal bosta drabi kien intqal fil-Kunsill, li l-valur tal-blokk bl-isem "La Ferraria" kien xi zmien ilu stmat mic-Chief Surveyor tal-Gvern is-somma ta Â£10,000, ghalhekk l-iskema li kien issuggerixxa is-Sur Malfiggiani virtwalment kienet titlob lill-Gvern biex jissagrifika Â£17,500 jew Â£10,000 b zieda ta Â£450 fis-sena perpetwa sabiex ikun jista jibni t-Teatru li jkun wara kollox propjetÃ¡ tieghu biex imbaghad jigi amministrat u jiddisponi minnu bl-ahjar mod li jaqdu l-interessi tieghu. Izda b somma bhal din u b xi Â£3000 jew Â£4000 ohra, il-Gvern skond stimi, seta jirrestawra jew parzjalment jibni t-Teatru fuq l-istess stil originali filwaqt li jibqa ghandu bhala propjetÃ¡ pubblika, suggett ghall-kontroll tieghu u amministrat taht il-gurisdizzjoni tieghu, bil-ghan ghall-ahjar interessi tal- Poplu. Il-Kumitat ghamel studju fil-fond fuq din l-iskema proposta, peress li f materja li kienet tinvolvi spiza ta somma kbira, kull suggeriment li bih kien jintlahaq il-ghan minghajr sparparjal ta flejjes pubblici kien jigi moghti kunsiderazzjoni serja. Il-kumitat wera sodisfazzjon li s-Sur Malfiggiani kellu jaccerta lilu nnifsu, minghajr garanzija mill-Gvern, mill-interessi fuq Kapital investit ghal dejjem, ma kienx jista anki jekk jaghti l-art b xejn, idahhal l-anqas centezmu biex ikun jista jibni Teatru spazjuz u eleganti bhal dak li kien gie meqrud bin-nar u dan fuq pjanti suggetti ghall-approvazzjoni tal-Gvern. Hu (Malfiggiani) fuq kollox l-ahjar Imhallef tal-profitti li Teatru Malti kien jirrendi ghaliex hu (Malfiggiani) ghal bosta snin kien id-Direttur tat-Teatru li llum nafuh bhala it-Teatru Manoel meta kien l-uniku Teatru ta l-opra f Malta, u wara tat-Teatru Rjal fi Strada Reale u huwa fatt maghruf li fiz-zewg karigi qatt ma kien rregistra xi profitti li gaghluh ihallas dividenti jew interessi ghalkemm zghar kull meta kellu jsir xi pagament. Dak li kien intqal fuq il-proposta ta Malfiggiani applikat wkoll ghas-suggerimenti ta l-istess natura maghmula minn ohrajn u l-Kumitat minhabba f hekk, konvint li kien impossibbli li tinkiseb proposta ghar-restawr jew bini ta wiehed gdid minn xi ntrapriza privata, intrabat mad-decizjoni li maghha kullhadd qabel fid-29 ta Mejju biex isir rapport dwar kif ix-xoghol kien sejjer jigi esegwit. Hawnhekk il-Kumitat ma naqasx li jikkunsidra r-rimarki sfavorevoli maghmula f epoki differenti fuq zewg partijiet tal-bini l-qadim, jigifieri : fl-estern - il-bejt fuq quddiem li kien jimpedixxi l-vista ta parti mill-faccatta minn Strada Reale u l-irregolaritÃ fid-dimensjoni fit-tlugh u l-inzul tat-tarag li jaghti ghal fuqu (il-bejt) ; fl-intern - il-qosor tal-palk xeniku. Johrog mill-korrispondenza ma l-arkitett ippubblikata fl-1863, kienet saret oggezzjoni ghal dan il-bejt fuq il-bazi mfissra aktar il-fuq, qabel u fl-ahharnett giet adottata. Din kienet indispensabbli minhabba li l-post kien imzerzaq, kawza t hekk insistew li tinbena l-faccata fi Strada Reale. F dak iz-zmien il-blokk ta bini fuq in-naha l-ohra tat-triq, imsejjah "La Ferraria" kien joffri l-istess livell li kien mehtieg ghat-Teatru, u dan ma kienx f idejn il-Gvern. Disinn iehor sar sabiex jelimina l-inkonvenjenza tat-terazzin u b hekk igib it-Teatru ghal-livell ma Strada Reale izda dan gie oggezzjonat bil-qawwa minhabba li ma lienux jistghu isiru l-hwinet. F dik l-epoka kieneu kkunsidrati ta mportanza kardinali u dan biex mill-kera li jirrendu jaghmlu tajjeb wara t-tnehhija tad-djar li kienu jinsabu fil-lok fejn kellu jinbena t-Teatru. Il-hsieb li twarrab minn nofs dan il-bini sabih li n-nar ma qeridx totalment u li tibni Teatru gdid flok "La Ferraria" ma setghax jigi approvat, dan ghaliex barra t-telf mill-valur taz-zewg edificji, l-ispejjez ghar-rikostruzzjoni ta Teatru gdid kienet sejra tkun tiswa d-doppju milli kien mehtieg biex tirrestawra lil dak li kien diga jezisti. Suggeriment iehor kien li thalli l-bini kif inhu u tinbidel l-istruttura nterna b mod li taghmel entrati principali, wahda f South Street faccata ta triq zakkarija u ohra fuq in-naha l-ohra filwaqt li ggib il-palk fil-post fejn tinsab is-sala tad-dhul. Dan is-suggeriment gie wkoll imwarrab mill-Kumitat ghaliex kien johloq problemi ta arkitettura u din il-bidla kienet tinvolvi tibdiliet fil-pedamenti, kawza t hekk tizdied l-ispiza. Fuq in-naha l-ohra, jekk il-hwienet taht it-terazzin (Â£72.20) kienu kkunsidrati bhala materja bla mportanza, it-terazzin intqal li seta jigi eliminat u sostitwit b tarag ta sitt pulzieri b pedata ta 14" tul il-faccata ta l-edificju. Ukoll jekk l-oggezzjoni kienet tigi limitata ghad-dimensjonijiet ta kif kienu tat-turgien li jaghtu ghat-terazzin, dawn zgur li kienu joholqu inkonvenjenza. L-ghan seta jintlahaq billi jitnehha t-tarag minn quddiem. Il-kummissjoni qablet ma l-ewwel pjan u b hekk it-tarag fuq kull naha tat-terazzin, bhal dak muri fuq il-pjanta, deher aktar konvenjenti. ghalhekk din il-kwistjoni tat-terazzin ma baqghatx tigi enfazizzata sakemm dawn il-proposti ghall-alterazzjonijiet, ma kienux jisfiguraw jew ihassru l-gmiel arkitettoniku tad-dahla tat-Teatru. Il-fond tal-palk-xeniku kienet kwistjoni ta decizjoni mmedjata. Din kienet giet meqjusa li kienet sejra tkabbru konsiderevolment milli kif kien dak in-nhar. Il-pjan kien li z-zieda fl-spazju seta jigi rekavat bi tnehhija ta zewg palki minn kull ringiela u billi s-Salun jigi konvertit f kuridur wiesgha 9 piedi. Ta minn jghid li din il-bidla fid-disinn kienet iggib il-htiegha ta twaqqiegh u rikostruzzjoni bi spiza ta Â£1,200 ta parti kbira mill-pedamenti. Li tissagrifika zewg palki f kull ringiela kien sejjer ikun telf serju meta tikkunsidra l-akkomodazzjoni tat-Teatru f Malta kienet mkejjla mhux min-numru ta ringieli izda min-numru ta palki f kull ringiela u t-telf ta zewg palki fir-ringiela tal-Platea u dik ta fuqha kienet aktar serja milli kieku kellek tnehhi r-ringiela kollha ta fuq nett li hu l-Amfiteatru. Is-sostituzzjoni ta zewg kuriduri dojoq fl-entratura u s-Salun tal-bini l-qadim kien inaqqas l-Amfiteatru ghal nofs id-dimensjonijiet li kellu, b hekk kien jirrendi l-parti t isfel tat-Teatru verament zghira ghal numru mdaqqas ta spettaturi li jridu jghaddu minnu fi tmiem l-opra u fuq kollox dan kien sejjer ikerrah il-gmiel arkitettoniku ntern tat-Teatru. Mill-banda l-ohra l-palkxeniku l-qadim jinghad li kien difettuz fil-fond biss ma tridx tmaqdru ghaliex qabel kien offra fuqu ezekuzzjonijiet sodisfacenti u ambizzjuzi ta rapprezentazzjonijiet bhal Roberto il Diavolo, Faust, Don Carlos, Jone, L Africana u Le Profete b effett xeniku mill-ahjar ghalkemm probabilment l-artisti hassew f xi okkazjoni nkonvenjenza personali kawza tan-nuqqas ta spazju. Il-Kumitat ghalhekk ikkonkluda li l-vantagg li seta jinkiseb minn espansjoni tal-palk fil-fond ma kienx daqshekk esigenti li jiggustifika l-alterazzjoni fid-disinn originali u bhal ma kien diga accenat dan it-tibdil kien jinvovlvi spejjez addizzjonali. Issa nigu ghall-materjal ta rikostruzzjoni tal-parti meqruda. Il-Kumitat indaga biex jara jekk kienx possibli li titnaqqas il-kwantitÃ ta njam u materjal iehor li facilment jiehu n-nar. Bin nuqqas possibbli ta dan il-materjal, il-Kumitat kien ta l-ideja li jekk ikun hemm incendju dan seta facilment jigi fgat u n-nirien ma jinfirxux, b hekk il-bini ma jsofrix hsarat kbar. Ta minn jghid li l-parti nterna tat-Teatru qabel ma kien gie meqrud kienet kompletament maghmula mill-injam. L-art tal-Platea, ta l-Orkestra, tal-palk inkluzi l-wesghat ta hdejn u wara, zewg cattri maghmula minn twavel u bosta kmamar fuq il-palk u l-wesghat fejn il-kolonnar - ir-ringieli tal-palki, l-Amfiteatru, is-saqaf principali, dawn kollha kienu maghmula mill-injam mizmuma minn pilastri tal-hadid jew travi. Is-saqaf tal-koppla fuq il-Platea kif ukoll l-arkata tal-Proxenju kienu maghmula mill-gibs ta Jackson (Jackson s plaster). Dawn kienu mizmuma minn puntali jew travi ta l-injam. Insibu s-soqfa tal-kuriduri wara l-palki ta l-entratura u s-Salun maghmul mill-gebla izda b support tat-travi ta l-injam miksija taht b injam irqiq. Minn kalkulazzjoni maghmula minn Mr. Webster Paulson fuq talba tal- Kumitat mhux anqas minn 919 il-tunellata injam ekwivalenti ghal 11,028 qantar Malti gew uzati fil-kostruzzjoni ghall-intern tat-Teatru l-qadim. Kienet haga probabli li bini kostruwit b materjal li jiehu n-nar ma l-ewwel xrara jinfirex bla kontroll, u jnissel qirda totali, sakemm ma kienitx tigi ngaggata skwadra ta nies nharrga fit-tifi tan-nar biex jghassu ghal xi eventwalitÃ f kull okkazjoni bhal ma jsir f xi whud mit-Teatri ewleninTaljani. Fl-estimi kien ukoll gie propost li l-wesghat tal-gnub ta wara tal-palk kif ukoll il-kmamar u htigijiet ohra fuqhom li jaghtu ghalihom - l-art tal-Platea u t-turgien, r-ringiela tal-palki ta isfel riedu jkun maghmul mill-gebel bi travi tal-hadid kull meta jkun possibbli. It-travi li jzommu l-entratura u s-Salun riedu jkunu tal-hadid, l-Amfiteatru maghmul mil-gebel, il-palki ta l-ewwel u t-tieni ringiela (msejha fl-istima grand u l-ewwel ringiela), l-art u d-divizorju ta l-Amfiteatru riedu jkunu maghmula mil-lavanja u mizmuma b pilastri tal-hadid u li z-zewg cattri maghmula minn twavel ta l-injam fuq il-palk jigu mibdula f wahda tal-hadid fl-istess ghamla. L-ispazju bejn kull stanga riedet tkun bejn hamsa jew sitt pulzieri u l-pendil tas-soqfa madwar il-bini ried ikun tax-xorok li jistriehu fuq travi tal-hadid miksija bil-materjal imsejjah deffun, is-saqaf principali ried ikun tal-hadid kollu miksi b folji taz-zingu ohxon. Is-saqaf tal-koppla fuq il-Platea kif ukoll il-hnejjiet u l-anjoletti li qabel kienu miksija bil-"Jackson s plaster" riedu jkunu tal-hadid fondut jew zingu ornamentali. Il-faccata tal-palki li qabel kienet tal-gibs, issa riedet tkun taz-zingu ornamentali bil-lavanja fuq wara. Il-kolonni ornamentali u l-arkata tal-Proxenju li qabel kienu tal-gibs u njam, issa riedet tkun ta hadid fondut. Fil-qosor, bhal ma gie mwieghed fl-istima, l-ebda njam ma kellu jintuza fil-bini b eccezzjoni tat-twavel ghac-centru tal-palk u l-bibien u t-twieqi li ma jiehdux in-nar mill-ewwel, ghalhekk jekk jiehu n-nar xenarju, mobbli jew separju li bil-fors iridu jkunu maghmula minn injam jew materjal li jkebbes in-nar, meta ma jinghaqadx ma materjal iehor inflammabbli seta facilment jigi mrazzan, u b dawn il-mizuri l-bini ma kienx isofri l-ebda dannu serju. Il-Kumitat kien dahallu d-dubju li l-materjal li kien sejjer jintuza fil-bini kienitx sejra tigi effettwata l-akustika, haga ta mportanza kardinali f kull Teatru ta klassi, ghalhekk sabiex jitnehha dan id-dubju, il-Kumitat ikkonsulta lil Captain Davies R.E. u l-Professur Schinas. Dawn is-Sinjuri, hejjew rapport li fih huma qablu fuq dawn il-punti. It-tnejn oggezzjonaw minn punt ta vizta akustika li l-art ta l-Orkestra u l-Platea riedu jkunu ta bilfors ta l-injam. Huma approvaw il-bidla fil kisi tas-saqaf tal-koppla fuq il-Platea u l-faccatta tal-palki mill-gibs kif kienu maghmula fit-Teatru l-qadim ghaz-zingu. Huma wkoll ma sabux oggezzjoni ghall-bidla ta wahda mic-cattri minn injam ghal hadid li kien hemm fuq il-palk kif ukoll ghall-kostruzzjoni tal-pendil tas-soqfa principali biz-zingu u hadid flok injam. Fi hwejjeg ohra na kienx hemm qbil. Il-Kaptan Davies m oggezzjonax ghal arkata tal-Proxenju li fl-istima giet proposta li ssir tal-hadid u li mbniet tal-gebel. Hu fisser, "Is-separazzjoni ta l-Awditorju mill-palk b hajt tal-gebel hu bla dubju haga mill-aktar importanti bhala ostaklu f kaz ta nar u ma narax ragunijiet sufficjenti li noggezzjona li arkata ta Proxenju tkun tal-gebel. Il-hajt li jkompli fuq l-arkata u sas-saqaf ta fuq, ma jhallix il-hoss li jimxi bejn is-soqfa ta gewwa u ta barra izda jekk dan inaqqas l-effett akustiku generali tal-bini, ma nistax naghti opinjoni b certezza izda jien tal-fehma li l-materjal ma jaffettwax". Oggezzjona fuq bazi akustika kienet; Â· Li d-divizorji tal-palki, maghmula mil-lavanja flok injam. Â· Li l-faccati jkunu miksija bil-lavanja, imma jekk id-divizorji kienu jsiru ta l-injam bhal ma kienu qabel, l-oggezzjoni tieghu ma kienitx tkun daqshekk drastika. Fuq kollox issuggerixxa bhala titjib fil-bini l-qadim li l-hitan tal-palk jigu miksija b injam ta kwalitÃ anqas infjammabli (match boarding) u li fuq ic-cattra u s-saqaf falz jkunu maghmula mill-istess materjal uzat fil-kisi, jigi mibni sabiex izid id-damdim generali tal-palk. Fuq kollox il-Kaptan Davies irrikmanda l-uzu ta l-injam b eccezzjoni tat-turgien, kuriduri, kamrini u partijiet izolati ohra li kellhom influwenza minima fuq l-effetti akustici tas-sala tat-Teatru. Il-Professur Schinas ghall-kuntrarju oggezzjona ghall-hajt tal-gebel li jiddividi l-palk mill-Awditorju izda ma oggezzjonax li tintuza l-lavanja ghall-palki - divizorji, inkluza l-art. Ma ghamel l-ebda suggeriment ghall-kisi tal-hitan tal-palk bl-injam u jidher li kien ta l-opinjoni li s-saqaf falz (match boarding), issuggerit mill-Kaptan Davies kellu tendenzi li jtejjeb id-damdim tal-palk. Il-Kumitat ghalhekk kien konvint meta qal li barra x-xogholijiet ta tiswija fil-gebel, li skond is-suggerimenti stipulati fl-istima kienu cari bizzejjed u fuqhom kien sar qbil u fuq punti ohra li fuqhom ma kienitx saret oggezzjoni ghalihom mill-Kaptan Davies u l-Professur Schinas kellhom jigu adottati izda fuq il-punti li dawn is-Sinjuri wrew differenza, il-Kumitat ta parir lill-Kap tal-Gvern sabiex jikkonsulta ma wiehed jew zewg persuni ohra esperti f dan il-qasam. Il-Professur Schinas issuggerixxa fir-rapport tieghu li jekk hu possibbli jigu avvicinati l-Professur Tyndall u Cantoni. Sakemm tkun mehuda decizjoni professjonali fuq dawn il-punti, il-Kumitat irrizerva d-dritt li jissottometti rapport finali fuq il-kwistjoni. Filwaqt li l-Kumitat irrimarka li jekk ma jsirux tibdiliet ohra barra minn dawk il-proposti u li kienu gew approvati ghaliex fuqhom kien sar qbil mill-Kaptan Davies u l-Professur Schinas, it-tnaqqis fil-kwantitÃ ta l-injam li jrid jigi wzat fil-kostruzzjoni ta l-intern tal-bini jigi mehud skond l-istima tas-Sur Poulson C.E. jigifieri aktar minn 600 tunellata minflok id-919 uzati fil-bini l-antik. It-tieni kwistjoni kienet tinvolvi r-rizoluzzjoni tal-Kunsill, jigifieri il-metodu u l-mezzi ta kif kellu jsir ix-xoghol. Membru tal-Kumitat (l-Avukat tal-Kuruna) agixxa minn rajh u ndipendentement mill-istruzzjonijiet moghotija mill-Gvern. Dan issuggerixxa li tigi mposta taxxa temporanja, imhallsa minn persuni f perjodu ta sentejn u b hekk kienet tigi koperta parti mill-ispiza. Il-bazi tar-raguni tieghu kienet li persuni tat-tajjeb, barra milli kienu jippartecipaw mal-kumplament tal-KomunitÃ fil-vantaggi generali offerti mill-ezistenza ta Teatru mmexxi tajjeb, kien joffrilhom personalment beneficcju partikolari, billi jgawdu kull divertiment li kien joffri t-Teatru. Imma l-membri kollha prezenti ghal din il-laqgha esprimew nuqqas ta qbil ma din il-proposta u l-Avukat tal-Kuruna, li kien hu l-mohh wara din il-proposta, xorta ippubblika l-ordni sabiex jara kif kien sejjer jagixxi l-pubbliku izda wara li ra li ma gietx milqugha tajjeb ma talabx divizjoni. Proposta ohra mressqa mis-Sur Zimelli kienet giet ikkunsidrata ukoll. Din kienet tghid biex jithallsu l-ispejjez kollha minn flus fit-Tezor u minn sorsi ohra bhal taxxi minn dividendi u flus investiti f Consols (Din il-kelma mqassra minn Consolidated Annuities. Il-flus kollha mislufa lill-Gvern Ingliz li baqghu ma thallsux u mghaddin fl-1752 bhala dejn, self wiehed bit 3c [Dizz. Dun Karm]) li kien stmat li jirrendu Â£3,900 fis-sena. Dan ma kienx ifissirx li l-flus li jigu mill-Ingilterra kellhom jigu wzati ghal dan ix-xoghol izda l-flus minfuqa fuqu kellhom jigu rifonduti mid-dividendi msemmija aktar il-fuq u sabiex ix-xogholijiet l-ohra mportanti ma jigux postposti indefinittivament. Ukoll l-ebda porzjon mid-dhul fiskali bhal kera ta l-art, dazji mid-dwana etc, ma kellhom jintuzaw ghar-restawr tat-Teatru. Is-somma mehtiega ghar-restawr tat-Teatru skond l-istima li ghaliha saret referenza aktar il-fuq kienet ta Â£20,722. Din is-somma setghat tonqos konsiderevolment jekk, kif irrikmanda l-Kumitat, ix-xoghol jigi moghti b kuntratt wara li jinhargu offerti pubblici ghal bosta porzjonijiet ta xoghol li setghu jaghmlu kuntratturi differenti. Izda anki jekk tassumi li s-somma kollha stmata kienet mehtiega, ix-xoghol seta jsir facilment bhal ma kien gie propost u mhallas fi ftit snin. Il-Kumitat ghalhekk wara li gabar il-konkluzjonijiet li kien wasal ghalihom fuq il-punti varji li ddiskuta, hareg ir-rizoluzzjonijiet li fuqhom kien sar qbil: [1] Li t-Teatru Rjal kellu jigi restawrat u l-intern jigi mibni mill-gdid skond il-pjanta originali ghall-ispejjez tal-poplu u li l-Kumitat irriserva d-dritt li jikkunsidra l-htiega tad-dekorazzjoni nterna u l- ghamara ghal data fil-futur. [2] Fejn il-Kaptan Davies u l-Professur Schinas ma kienux ta l-istess opinjoni rigward l-akustika, is-suggerimenti li saru mis-Sinjuri Galizia, Fenech u Paulson, fejn dawn talbu li jigi sostitwit l-injam b materjal li kien anqas inflammabbli, il-Kap tal-Gvern kien imheggeg li mill-aktar fis igib l-opinjoni ta wiehed jew tnejn min-nies esperti u professjonali f dan il-qasam mill-Ingilterra u l-Italja bhal ma kien gie ssuggerit fir-rapport tal-Professur Schinas. [3] Ix-xoghol ried isir sa fejn kien prattikabbli b kuntratti moghtija wara offerti pubblici, wahda ghal kull tip tax-xoghol, biss qabel ma tinqata l-kwistjoni tal-materjal li jrid jigi wzat, it-tiswijiet u rikostruzzjonijiet fejn jidhol xoghol tal-gebel kif ukoll it-travi tal-hadid fejn kien mehtieg, kellu jibda mill-aktar fis. [4] L-ispiza tax-xoghol kollu kellha tigi appropjata mill-kaxxa u minn sorsi ohra barra mill-kera u t-taxxi. [5] Li d-dividendi fi stock Governattiv f Consoles (li jammonta ghal Â£3,900) kellu jigi kkapparrat u wzat ghall-hlas tax-xoghol li riferenza ghalih saret aktar il-fuq, u li l-ebda parti minn dawn id- dividendi ma jigi mizmum bhala garanzija. [6] Il-Kumitat kien aggorna ghal data wara li tkun giet miksuba l-opinjoni mill-Ingilterra u l-Italja dwar il-kwistjoni tas-sostituzzjoni ta l-injam ghal materjal iehor imfisser aktar il-fuq. Dan ir-rapport kien gie ffirmat minn dawn il-membri tal-Kumitat Adriano Dingli, R.C. Leigh, Giuseppe Trapani, Emanuele Scicluna, Salvu Cachia Zammit, R. Barbaro, Ettore Zimelli Dan li gej huwa rapport li kienu ghamlu E.L. Galizia (Kap Surveyor), Salvu Fenech (Surveyor) u Webster Paulson (Skrivan tax-xogholijiet). gie pprezentat fil-21 ta Gunju 1873. L-iskop kien dan li gej : 1. Jirrapurtaw l-istat tat-Teatru Rjal (wara l-hruq). 2. Jispecifikaw kemm kien qam il-bini mqassam kif gej: - Xoghol tal-gebla - Xoghol ta l-injam - Xoghol tal-hadid - Xoghol tad-dekorazzjonijiet - Xoghol ta l-ghamara 3. Li jaghmlu stima tar-restawr mehtieg biex it- Teatru jerga jigi fl-istat li kien u jissuggerixxu fejn hu possibli l-introduzzjoni ta gebel u hadid flok injam u karti etc. Dan li gej hu dak li pprezentaw lill-Kumitat : 1. L-ISTAT PREZENTI TAL-BINI MINN BARRA 1. L-erba hitan tal-bini, bid-dekorazzjonijiet arkitettonici, ma kienux mittiefsa fejn kienu, dawn kienu ta entita minuri. 2. Kien hemm ghaxar blajjat ta fuq il-bibien maqsuma, hamsa fi Strada Mezzodi (South Street) u hamsa fuq in-naha opposta. 3. Is-soffitt tal-portiku nqered izda xi whud mill- gebel setghu jigu wzat mill-gdid. 4. Parti mill-gwarnicjun fi Strada Mezzodi nqered. 5. Parti mill-opramorta fuq il-gwarnicjun li jaghti ghall-istess triq nqerdet. 6. zewg twieqi fuq wara tal-bini swiedu bid-dhahen u kellhom bzonn tindifa. 7. Kien hemm hsarat minuri u li ma kienux importanti ghax-xoghol tal-gebla esterna izda riedu jigu msewwija biss dawn ma kienux jaffettwaw l-istabilitÃ tal-bini. 8. Il-bicca l-kbira tax-xoghol ta l-injam fl-estern tal-bini nqered kompletament. 2. L-ISTAT PREZENTI TAL-BINI MINN GEWWA 1. Iz-zewg ringieli ta balavostri li jaghtu mill-vestibulu (Bicca wisgha jew wesgha quddiem il-bieb ta barra li sservi ta dahla f dar ecc.; portiku ta knisja [Dizz. Dun Karm]) ghas-Salun inqerdu. 2. Il-balavostri li jaghtu ghall-Platea inqerdu. 3. Tmien indani tat-tarag li jaghtu ghall-gallarija inqerdu. 4. Partijiet mit-turgien li jaghtu ghall-palki tal-lemin u tax-xellug inqerdu. 5. It-turgien ta fuq il-lemin u x-xellug tal-palk fil-gnub tal-bini nqerdu. 6. It-tarag uzat mill-artisti fuq wara tal-bini nqered. 7. Il-hajt li jiddiviedi s-Sala tad-dhul u s-Salun mill-kuridur cirkulari li jaghti ghall-palki nqered. 8. Il-hitan tat-tarag principali nternament ma nqerdux (barra min-nugrufun) u riedu jigu mnaddfa. 9. L-erba ringieli ta palki bid-dekorazzjonijiet li kien fihom inqerdu kolla. 10. Il-kuriduri li jaghtu ghall-palki kif ukoll il-hitan tal-palki nqerdu.. 11. Il-mirja kollha nqerdu. 12. L-Amfiteatru u l-kuriduri li jaghtu ghalih inqerdu.. 13. L-Ufficcju tal-PROTETTORI, il-kamrin, u l-kmamar tal-hazna fit-tliet torrijiet angulati tal-bini inqerdu nkluza l-koppla tal-Platea, is-saqaf tas-Salun, it-tarag principali u s-sala tad-dhul. 14. Il-hitan tal-Platea u l-ghamara kollha nqerdu. 15. Il-makkinarju, xeni u l-palk inqerdu totalment. 16. It-tambocci, it-twieqi nterni u l-bibien kollha inqerdu. 17. Il-linfa, tnejn mill-arloggi tal-gass u komunikazzjonijiet tal-gass inqerdu. 18. Il-hitan il-kbar li jzommu s-saqaf principali kienu jinsabu fi stat perikoluz kif ukoll bosta hitan divizorji li jservu bhala support tal-hitan diga msemmija. Dawn il-bicca l-kbira minnhom riedu jigu mwaqqa u mibnija mill-gdid b materjal gdid. 19. Il-bust tar-Regina Vittoria kif ukoll il-busti tal-muzicisti Azzopardi u Isoard inqerdu. 20. Parti minn taht il-palk inqered. 21. Il-lavur u d-dekorazzjonijiet tal-Proxenju nqerdu. 22. Il-paviment u l-kunjardi tal-gebel fil-bini li jiffurmaw saqaf cellulari f bosta postijiet iggarfu b eccezzjoni ta xi whud mill-arkati li jzommuhom li ma gewx minsusa. 23. Il-pedamenti tal-bini kollu u t-tank ta l-ilma baqghu intatti. L - I S P I z A O R I g I N A L I T A L - B I N I (MEHUDA MIR-REGISTRI TAD-DIPARTIMENT TAX-XOGhOLIJIET) Â£ s. d. Xoghol tal-gebla inkluz il-lavur u skultura..........................12,931.08. 5 Injam, hadid, hgieg,zebha ........11,299.12.11 Il-palk, makkinarju tal-palk, hbula, luna, xenarju etc................................2,277. 4. 9 Rapporti professjonali, spejjez ta l-ivvjaggar, hlas lill- kumpaniji tas-sigurtÃ ghan-nirien, hlas lill-arkitett etc..................2,229.06.0 Dekorazzjonijiet .................5,589.16.0 ghamara .......................... 200.06.6 Hlas lil Messrs. Emmerson u Murgatroyd ghal mastrudaxxi, zebbiegha, ebanisti, dekoraturi, xoghol ornamentali u xoghol fil-hadid ghall-ftehim li kien sar fis-17 ta April 1865 Introduzzjoni tal-Gass ........................... 520.07.11 Total Globali ..................42,224.02. 6 Din kienet l-stima ta kemm kien sejjer jigi jiswa r-restawr tal-bini sabiex jingieb fl-istat li kien b suggerimenti fejn kien possibbli li jintuza gebel u hadid flok materjal li hu nflammabbli. Biex tigi kompluta din l-istima, il-membri kellhom bhala mira l-kwalitÃ bl-anqas sparpaljar ta flus, ghalhekk huma qassmu (fejn jidhol il-materjal) l-partijiet differenti li kellhom jigu mibnija mill-gdid u dan sabiex il-kumpless kollu jkun jirrezisti n-nirien; fil-fatt l-ebda njam ma gie propost biex jigi wzat fil-kostruzzjoni b eccezzjoni ta parti mill-palk, il-bibien u t-twieqi tal-bini. Huma pproponew li jibnu l-partijiet tat-Teatru kif muri hawn taht : I. Taht il-palk, il-kwinti, ir-ribalta, il-fossa ta l- Orkestra, l-art tal-Platea u t-turgien irid isir bil- gebel u l-hadid. II. Ir-ringiela tal-palki tal-Platea u l-kuriduri li jaghtu ghalihom iridu jsiru bil-gebel u l-hadid. III. Is-Sala tad-dhul, il-vestibulu, is-Salun u l-Amfiteatru jsiru wkoll bil-gebel u bil-hadid. IV. Il-palki tar-ringiela principali, l-ewwel sular u l-Amfiteatru jrid ikollhom l-art tal-lavanja u divizorji mizmuma minn pilastri tal-hadid. V. Il-pendil tas-soqfa madwar il-bini jrid jigi mibni b gebel u hadid u mibni bid-deffun, sistema Maltija ghall-kisi ta bjut. VI. Is-saqaf principali jrid ikun mibni kollu tal-hadid u miksi b qoxra hoxna taz-zingu. VII. Il-firmatarji pproponew li jibnu l-koppla tas-saqaf ta fuq il-Platea b arkati u l-anjoletti ta tahtha tal-hadid fondut jew taz-zingu ornamentali. VIII. Il-quddiem tal-palki ta l-erba ringieli jkunu maghmula minn lavanja miksija b zingu ornamentali. IX. Il-pilastri ornamentali tal-Proxenju, l-arkata tal- Proxenju u l-faccata tieghu ghandhom jigu maghmula mill-hadid fondut. X. Is-soqfa ta l-entrata principali, tas-Salun u tat-tarag principali riedu jkunu maghmula mill-gebel. XI. Il-kamrini, l-Ufficini u l-postijiet ghall-htiega naturali kemm ghall-pubbliku kif ukoll ghall-artisti jridu jsiru kollha tal-gebel. XII. L-ghamara riedet issir bhalma kienet qabel. STIMA TA XOGHOLIJIET LI JRIDU JITWETTQU Twaqqiegh u tnehhija ta hitan imgarrfa etc., Trasport ta 96,000 pied bis-½d ............... 200. 0. 0 Garr ta 2,500 vjagg ta debris minn gewwa l-bini bl-4d il-vjagg...................41.13. 4 BINI TA HITAN 450 qasba ta hitan tad-dobblu bil-£1.5s ............................ 562.10. 0 120 qasba ta hitan tad-dobblu hdejn il-bejt biz-£2................................. 240. 0. 0 32 qasba ta hitan tas-singlu hdejn il-bejt ............................... 22. 8. 0 50 qasba ghall-hitan tas-Sala ta l-entratura u s-Salun li jigi hdejn il-kuridur cirkulari biz- 2.14s ............ 125. 0. 0 Riformazzjoni tal-koxox ta wara tal-palk u bini ta arkata ohra taht dik li diga tezisti............ 21. 0. 0 Tberfil tal-hajt intern tas-Salun u tas-Sala tad-dhul bejnhom u l-portiku - 41 qasba biz- £2 ....................... 82. 0. 0 Tberfil ta certi partijiet tal-hitan minn barra u mill-intern, mili tal-wisa ta bejn il-pilastri tal-kuriduri fejn hu mehtieg ghas-sahha, jinbidlu dawk l-affarjiet li huma meqjusa hziena , miksija bir-ramel u mbajjda bil-gir............. 230. 0. 0 It-tnehhija tas-soffitt tal-portiku nkluz l-armar tal-pont kif ukoll it- tnehhija tal-blat fuq il-kaptelli tal-kolonni li jerfghu l-friza ............... 110. 0. 0 Tnehhija tat-turgien principali mill-vestibulu u mis-salun: 120 targa bis-7s ....................... 42. 0. 0 560 pied kwadru ta landings bis-6d .............14. 0. 0 8 kolonni biz-£2...................... 16. 0. 0 8 bazijiet bin-10/- .....................4. 0. 0 8 kapitelli bil-£1 ..................... 8. 0. 0 60 balavostra bil-2/- .............................. 6. 0. 0 Bini tal-gnub tat-turgien u zokklu .................... 18. 0. 0 Il-gwarnicjun ta fuq il-kolonni, 720 pied kwadru bid -/9 ....................27. 0. 0 Poggamani b tizjin fit-truf ....................32. 0. 0 700 pied kubu tal-gwarnica principali fi Strada Mezzodi li trid tigi msewwija bis-1/- .................... 35. 0. 0 Jinbidlu l-blajjat tal-bibien li ggarrfu ....................10. 0. 0 Tberfil tal-koxox tal-bibien u tat-twieqi madwar iz-zewg gnub u fuq wara tal-bini, b kollox 40 biz-£2....................80. 0. 0 Imsewwija parti mill-balavostri fi Strada Mezzodi fuq il-bejt .................... 8.10. 0 Imsewwija parti mill-balavostri u z-zokklu ta taht fuq il-gwarnica ewlenija fi triq Mezzodi .................... 15.15. 0 STIMA TA XOGHOLIJIET LI JRIDU JITWETTQU Mibnija mill-gdid parti minn taht il-palk : Â£ s d 46 qasba ta hitan singlu bit-12/- 27.12. 0 16 qasba ta hitan dobblu bil-Â£1 16. 0. 0 30 qasba ta paviment bin-10/- 15. 0. 0 Bini mill-gdid ta parti mit-tarag li jaghti ghall-Amfiteatru : 48 targa bis 6/- 14. 8. 0 6 indani bil-15/- 4.10. 0 400 pied kubu ta pilastru principali bit -/3 5. 0. 0 Bini mill-gdid ta turgien ghall-palki fuq il-gnub tal-bini : 82 targa bis-6/- 24.12. 0 6 indani biz-Â£2 12. 0. 0 Bini mill-gdid ta erba turgien li jaghtu ghall-palk u l-kmamar ta l-artisti : 250 targa bil-5/- 62.10. 0 24 indana bin-10/- 12. 0. 0 Poggamani ghalihom 26. 0. 0 Bini tat-turgien ghall-Platea : 24 targa bis-6/- 7. 4. 0 20 targa bl-4/- 4. 0. 0 Bini tal-faccata tal-palk : 25 qasba bil-Â£1 25. 0. 0 Tiswijiet zghar fuq il-gebla fuq barra nkluz l-irfid bir-ram u c-comb 90. 0. 0 Il-paviment tal-gebel kullimkien inkluz l-irfinar, ghoti taz-zejt lill- 18. 0. 0 pavimenti u tiswija tat-travi : 430 qasba bis-16/- 344. 0. 0 Irfinar tal-gebla, id-deffun tas-soqfa ghall-pendil inkluz tiswija tat- travi : 150 qasba bit-12/- 90. 0. 0 Travi tal-hadid ghall-pendil tas-soqfa u l-art ta kullimkien : L-art ta l-Amfiteatru 27,720 libbra L-ewwel ringiela ta palki 13,640 libbra Ringiela principali tal-palki 32,180 libbra B kollox xi 61 tunellata bl-Â£20 1220. 0. 0 BINI TAS-SAQAF PRINCIPALI 9 travi msallbin kull wiehed sitt piedi gholi mfassla fuq il-principju ta Warren kull wiehed b piz ta 10 tunellati bit-Â£30 2700. 0. 0 Travi forma ta "T" tal-hadid inkluzi c-crieki, it-travi maghquda salib taht it-travi l-ohra tas-saqaf biex jifirduhom, il-hbula tal-hadid biex isostnuhom, it-travi mzerzqa, il-viti, saljaturi etc. : 86 tunellata bl-Â£20 1720. 0. 0 STIMA TA XOGhOLIJIET LI JRIDU JITWETTQU Â£ s d 34 konsoli tat-terracotta ghas-saqaf ta fuq bl-Â£4 136. 0. 0 Inforra tal-hadid fondut 12 il-tunellata bit-Â£18 l-tunellata 216. 0. 0 34 tilar tal-hadid bil-hgieg ingastat fih maghmul biex jitla u jinzel ghal bejn il-konsli bis-Â£6 204. 0. 0 170 kwadrant taz-zingu ghall-kisi marbuti b molla zammiema kompluti bir-romblu bl-Â£4.15. 0 807. 0. 0 Tambocci tal-hadid ghal fuq il-linfa 35. 0. 0 22 plakka tal-hadid fondut bir-rombli tal-frizzjoni bis-Â£6 l-wahda 132. 0. 0 BIBIEN, TWIEQI U TAMBOccI 80 bieb u twieqi kbar ghal barra bil-Â£5 400. 0. 0 44 tambocc fil-pendil tas-soqfa biz-Â£2 88. 0. 0 44 bieb fin-naha ta gewwa mal-livell tat-triq biz-Â£2 80. 0. 0 40 bieb fil-livell tal-Platea biz-Â£2 80. 0. 0 34 bieb ghar-ringiela tal-palki principali biz-Â£2 68. 0. 0 38 bieb ghall-ewwel ringiela ta palki biz-Â£2 76. 0. 0 66 bieb ghall-Amfiteatru biz-Â£2 132. 0. 0 L-AMFITEATRU 14 il-travett li mieghu jitwahhal is-suffett : 9 tunellati bl-Â£20 kull tunellata 180. 0. 0 Sodda fuq it-travetti mtaqqba u rbattuta biex tiehu fuqha xoghol tal-gebla, 32 par bil-Â£1 l-par 32. 0. 0 23 qasba xoghol tal-gebel bil-Â£1 23. 0. 0 16 il-targa ghall-gallarija bis-7/- 5.12. 0 Karru tal-hadid ghall-iskaluni 5.10. 0 7 blajjat cirkulari ghad-dahar tal-gallarija : 550 pied xoghol tal-gebla bix-1/6 41. 5. 0 7 blajjat cirkulari biex jintuzaw bhala bankijiet fil-gallarija : 550 pied ta xoghol fil-gebla bix-1/6 41. 5. 0 Saqaf permanenti tax-xorok ghal dik il-parti fil-gallarija riservata ghal dawk li joqoghdu bil-wieqfa -20 qasba bis-16/- 16. 0. 0 Titqib u twahhil tas-sedili 22.10. 0 20 travett ghas-support tal-faccata ta l-Amfiteatru bl-Â£4.16 il-wiehed 96. 0. 0 Poggaman tal-hadid ghal quddiem ta l-Amfiteatru 18. 0. 0 STIMA TA XOGhJIET LI JRIDU JITWETTQU PALKI, KOPPLA ETC. Â£ s d 53 pilastru tal-hadid fondut bl-Â£4 212. 0. 0 18 il-tunellata ta travi bl-Â£20 360. 0. 0 3800 pied kwadru bi hxuna ta tliet pulzieri ta cangaturi tal-lavanja ghall-art tal-palki, incanat ghall-hxuna tal-mincotti bl-4/- 760. 0. 0 16,300 pied kwadru cangaturi tal-lavanja fi hxuna ta 3/4 ta pulzier ghad-divizorji tal-palki ncanati etc. bl -/10 679. 3. 4 92 faccata ta zingu ornamentali mizbugh u ndurat ghall-palki bis-Â£7 644. 0. 0 Spiza tal-koppla f zingu ornamentali bl-anjoletti u arkati tahthom, imwahhla, mizbugha u ndurati kompluti 1030. 0. 0 Arkata tal-Proxenju, il-kolonni u l-faccata : 18 il-tunellata bl-Â£20 il-tunellata 360. 0. 0 L-ghamara bil-prezz originali 200. 0. 0 Introduzzjoni tal-gass 500. 7.11 Makkinarju tal-palk, xenarju bil-prezz originali 2277. 4. 9 Linfa 260. 0. 0 Brazzi ornamentali tal-gass 30. 0. 0 Mirja 200. 0. 0 TOTAL 18,838.10. 4 Spejjez incidentali 10c 1,883. 9. 8 Stima Total Globali 20,722. 0. 0 APPENDICI B Kien hemm hsieb li jnehhu l-hwienet minn taht id-dahla tat-Teatru, ghalhekk Poulson gie mitlub li jaghmel stima ta bini ta tarag taz-zonqor quddiem il-bini kif jidher hawn taht : Â£ s d Prezz ta 237 targa 8 piedi twila bis-7/- 82.19. 0 Xoghol ta kartabum bis-6/- 71. 2. 0 Twahhil 12. 0. 0 Pozzolana, gir etc. 6. 0. 0 Xoghol tal-gebel ghal taht l-iskaluni : 21 qasba bl-14/- 14.14. 0 Tnehhija tal-hwienet u trasport tad-debris 13.10. 0 200. 5. 0 Spejjez incidentali 10c 20.15. 0 TOTAL 221. 0. 0 giet proposta idea li jitkabbar il-palk, ghalhekk Poulson gie mitlub li jaghmel stima ta l-ispejjez extra mehtiega sabiex jitnaqqsu s-Sala ta l-entrata u l-Platea sabiex jintlahaq dan il-ghan. Â£ s d 166 qasba hitan dobblu biz-Â£2 332. 0. 0 Bini tat-tarag tan-naha tal-lemin u tax- xellug tal-palki bil-pedamenti etc. 52. 0. 0 Bini tat-tarag fuq in-naha tal-lemin u x-xellug ghall-palk 28. 0. 0 Alterazzjoni lill-kantina taht id-dahla principali u l-kuridur cirkulari, inkluzi t-tnehhija u bini ta hnejja 103.12. 0 72 qasba paviment bin-10/- 36. 0. 0 Paviment addizzjonali ghall-palk inkluzi zewg settijiet ta kwinti kull naha, tkabbir tac-cattra forma ta gradilja u zidiet ghal taht il-palk f injam u hadid 520. 0. 0 1,071.12. 0 Spejjez incidentali 10c 107. 8. 0 TOTAL 1,179. 0. 0 Firmat Webster Paulson C.E. 04/7/1873 Dwar din l-istima Poulson ghamel xi kummenti li kienu : 1. Nikkunsidra li hu dover tieghi li nghid terminu arkitettoniku, li meta tnaqqas is-Sala tad-dhul u s- Salun ghall-wisa ta 9 piedi, ikollu effett mill- aktar negattiv. Ukoll b din il-modifikazzjoni proposta, l-Amfiteatru li originarjament kien jesa 360 ruh bilqieghda, issa sejjer jipprovdi akkomodazzjoni ghal 180 persuna. 2. Zewg palki fuq kull ringiela sejrin jintilfu f din il- modifikazzjoni proposta. 3. It-tnehhija tat-Terazzin minn quddiem u l-bini tat- tarag floku, jaghti effett tajjeb fl-opinjoni tieghi. B dawn il-fattizzi arkitettonici tal-faccata ta bini, aktar sejrin jispikkaw. TABELLA LI TURI KALKULAZZJONI TA AMMONT TA NJAM U MATERJAL INFLAMMABLI LI gEW UZATI ORIGINARJAMENT FIL-BINI TUNELLATI Is-saqaf principali 246 Pendil tas-saqaf 76 L-art u s-soqfa tal-kuriduri u palki etc. inkluzi l-kmamar fit-torrijiet angulati 101 L-art u s-saqaf tal-palki 96 Id-divizorji u l-faccata tal-palki 32 L-Amfiteatru 92 Is-saqaf tat-turgien principali u s-Salun 7 Il-hnejja tal-Proxenju, il-koppla tal-Platea u anjoletti nkluz il-passagg madwar il-koppla 13 L-injam tad-divizjoni bejn il-koppla u l-palk 3 L-art tal-Platea u l-fossa ta l-Orkestra 14 Il-palk - ic-cattra ta fuq 8 Il-palk principali 31 Il-palk komplut bil-kwinti, makkinarju etc. 185 L-art u s-saqaf tal-kmamar fuq il-gnub tal-palk 15 TOTAL 919 ekwivalenti ghal 11,028 qantar Firmat Webster Paulson F Memorandum maghmul minn Webster Poulson rigward it-tkabbir tal-palk, hu jaghti tabella ta paragun fl-arja allokata : Teatru Rjal Teatru Manoel Pjanta X2 Pjanta Y3 Platea 19251 950 1790 1690 Orkestra 486 232 400 380 [1] Qisien f piedi kwadri [2] Pjanta X hi ta Chev. Niccolini [3] Pjanta Y hi ta Webster Poulson (Ara l-Corriere Mercantile Maltese tal-11 u s-26 ta Mejju 1873) ghal informazzjoni, aktar dettaljata aqra l-gurnal IL PORTAFOGLIO MALTESE tas-27 ta Mejju 1873.

.